Convergentie insufficiëntie

Wat is convergentie-insufficiëntie

Wanneer we op korte afstand naar een voorwerp kijken, richten beide ogen zich naar de neus om dit voorwerp enkel te zien. Deze beweging noemt men convergentie. Het vermogen tot convergeren is belangrijk voor activiteiten op korte afstand zoals lezen, schrijven, computerwerk, handwerk. De convergentie noemt men ‘normaal’ als deze beweging van de ogen tot op het puntje van de neus kan worden uitgevoerd. Lukt dit niet of heeft men hier moeite mee, dan spreken we van een convergentie insufficiëntie.

Oorzaken

Een convergentie-insufficiëntie kan worden veroorzaakt doordat de binnenste oogspieren niet sterk genoeg zijn om de ogen ver genoeg naar binnen te draaien of om deze stand van de ogen lang genoeg vast te houden. Ook kan het zijn dat het vermogen tot samenwerken van de ogen verstoord is. Dit staat meestal op zichzelf, maar kan soms ook door andere aandoeningen zoals een whiplash of de ziekte van Parkinson veroorzaakt worden.

Klachten

Indien er sprake is van een convergentie insufficiëntie, kunnen diverse klachten optreden.

− Hoofdpijn kan worden veroorzaakt door de inspanning van de ogen om langere tijd te convergeren en dit vast te houden. Meestal is er een duidelijk verband met werkzaamheden op korte afstand, zoals lezen en beeldschermwerk. Vaak voelt men de hoofdpijn aan de voorzijde van het hoofd en boven de ogen.

− Wazig zien, dubbelzien of het door elkaar lopen van de letters zijn ook veelvoorkomende klachten. Doordat het convergeren niet lukt, draait een oog niet mee naar binnen en ‘kijkt’ dus een andere kant op. Vaak wordt – onbewust – een oog dichtgeknepen bij werkzaamheden dichtbij. Niet iedereen met een convergentie-insufficiëntie ondervindt hier problemen van. De ernst van de klachten is afhankelijk van de mate van de convergentie-insufficiëntie en van de aard van de dagelijkse werkzaamheden.

Behandeling

Behandeling is alleen nodig als er daadwerkelijk klachten zijn. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden:

Oefenen met de pen (volgconvergentie)

U houdt de pen op een armlengte afstand vast. Richt uw ogen op het puntje van de pen. Als het goed is, ziet u één pen. Vervolgens beweegt u de pen langzaam richting uw neus. Zodra u twee pennen ziet, draait een oog niet meer goed mee naar binnen. U begint dan weer opnieuw. Dit doet u 10 keer achter elkaar. Vervolgens kijkt u rustig recht vooruit in de verte om uw ogen weer te ontspannen. Deze oefeningen herhaalt u 3 keer per dag. Het is de bedoeling dat u de pen steeds langer enkel ziet, uiteindelijk tot het puntje van uw neus.

Oefenen met de stippellat (springconvergentie)

Houd de papieren stippellat tegen uw neus. Als u naar de achterste stip kijkt, dan ziet u een stip waardoor twee lijnen kruisen. Vervolgens kijkt u naar de volgende stip die iets dichterbij uw oog ligt. Als het goed is kruisen de lijnen weer door de stip. Op het moment dat de lijnen niet meer door de stip kruisen of u twee stippen ziet, draait een van de ogen niet meer naar binnen. Dit doet u 10 keer achter elkaar. Vervolgens kijkt u rustig recht vooruit in de verte om de ogen weer te ontspannen. Deze oefeningen herhaalt u 3 keer per dag. Het is de bedoeling dat u de lijnen ook dichter bij uw neus door de stippen ziet kruisen en langer enkele stippen ziet.

Indien oefeningen niet genoeg verbetering opleveren, is het soms mogelijk om met een speciale (lees-)bril met prismaglazen de resterende klachten te verminderen. De prismaglazen zorgen ervoor, dat er een enkel en scherp beeld ontstaat, ondanks de convergentie-insufficiëntie. Het nadeel van een prismabril kan zijn, dat de ogen hierdoor het vermogen om te convergeren nog meer verliezen.

Soms kan een oogspieroperatie nodig zijn om de oogstand en de samenwerking tussen de ogen te verbeteren of te behouden. Uw orthoptist adviseert u welke behandeling in uw geval de juiste is.

Prognose

De prognose hangt voor een groot deel af van de mate van de convergentie-insufficiëntie en de oorzaak daarvan. Bij een groot deel van de patiënten helpen de oefeningen voldoende om weer klachtenvrij te zijn. Echter, een convergentie insufficiëntie blijft vaak ‘een zwakke plek’ en daarom kan het nodig zijn om regelmatig te blijven oefenen.